Śladami kamiennych budowli

Zbliżają się Dni Otwarte dla Turystyki 2016, które tym razem odbędą się pod hasłem "Śladami kamiennych budowli". Inspiracją dla takiego tematu jest bogactwo kultury materialnej naszego regionu. Kamień na Ponidziu wykorzystywany był dość powszechnie zarówno  w architekturze jak i rzeźbie, co potwierdzają m.in. budowle sakralne oraz duża liczba figur i krzyży przydrożnych wykonanych z tego materiału.
    Od 10 wieków w polskiej architekturze znany i ceniony jest wapień pińczowski, zwany popularnie pińczakiem. W momencie wydobycia ze złoża kamień jest miękki i można w nim kroić piłą ręczną oraz rzeźbić. W warunkach powierzchniowych (na powietrzu) twardnieje.
Do dziś można go oglądać w średniowiecznych budowlach Krakowa i wielu innych zabytkowych miastach i zamkach Polski.
    Na Ponidziu z tego surowca zbudowano już w XI w. kościółek św. Mikołaja w Wiślicy.
    W połowie XII w. działał w Skowronnie koło Pińczowa duży kamieniołom założony na potrzeby budowy opactwa w Jędrzejowie. Na przestrzeni wieków wapień pińczowski posłużył jako budulec przy wznoszeniu licznych regionalnych kościołów, między innymi w Stopnicy, Szańcu, Starej Zagości, Kargowie, Gorysławicach, Morawicy, Szydłowie, Chotlu Czerwonym.
Użyto go też do budowy pałacu w Kurozwękach oraz stojącej na Górze Klasztornej w Pińczowie, kaplicy św. Anny.
    Za perłę gotyku i szczególnie cenny obiekt, uważa się zbudowaną z ciosów kamiennych bazylikę mniejszą w Wiślicy.
     Kamień eksploatowano nie tylko w okolicy Pińczowa. Pozyskiwano go również w okolicach Staszowa, Chmielnika, Kikowa, Szańca, Bogucic, Chomentówka.
Budowano z niego obiekty sakralne, mieszkalne, murki, ogrodzenia oraz urokliwe kapliczki.
    Nasz regionalny kamień był zawsze poszukiwanym i cenionym materiałem rzeźbiarskim.
Robiono z niego nie tylko rzeźby, ale także elementy dekoracyjne elewacji, balustrady, gzymsy, portale, obramowania okienne, podokienniki  zewnętrzne.
W XVI wieku w Pińczowie powstał znaczący ośrodek kamieniarsko – rzeźbiarski, którego twórcą był nadworny architekt króla Stefana Batorego – Santi Gucci. Ten spolonizowany Włoch stworzył na Ponidziu szkołę rzeźbiarską i wychował wielu rzeźbiarzy, którzy kontynuowali dzieło mistrza przez wiele pokoleń.    
Kamienne, przydrożne krzyże i figury do dziś są bardzo charakterystycznym i urokliwym elementem krajobrazu Ponidzia.
Interesująco przedstawia się także kwestia kamiennego budownictwa na wsiach.
Serdecznie zapraszamy na wykład Małgorzaty Imiołek z Muzeum Wsi Kieleckiej pt. "Kamienne budownictwo chłopskie na Kielecczyźnie", który odbędzie się w ramach Dni Otwartych dla Turystyki w piątek 9 grudnia 2016 r. o godz. 9:30  w Buskim Samorządowym Centrum Kultury, al. Mickiewicza 22, Busko – Zdrój.