Szaniec

Opis

Kliknij na zdjęciu aby powiększyć

Szaniec to stara i bogata wieś, o której pierwsze wiadomości pochodzą z XII wieku. Bogactwo czerpała z żyznych gleb i działających dawniej kamieniołomów. W XIV wieku właścicielem wsi był Krzesław Kurozwięcki z Kurozwięk, biskup kujawski i kanclerz wielki koronny. W roku 1499 ufundował kościół parafialny, który zbudowany został z kamienia ciosanego. Powstały również ariańska szkoła i zbór. Osada przeżywała okres pełnego rozkwitu, który nie trwał jednak długo, Jeszcze w XVI wieku zamknięto szkołę ariańską, która mieściła się w szlacheckim pałacyku.

 W XVIIw. Szaniec był w posiadaniu rodu Myszkowskich, a w XVIII w. rodziny Wielopolskich, którzy następnie sprzedali go na początku XIX w. Janowi Olrychowi, posłowi ziemi stopnickiej, zwanemu również Szanieckim. Był to prawy i gorący patriota oraz jak na tamte czasy niezwykle postępowy. W okresie powstania listopadowego ( rok 1830) domagał się w Sejmie zniesienia pańszczyzny i poddaństwa chłopów, uzbrojenia ludu i przekształcenia, który w swej posiadłości zmienił pańszczyznę na czynsz oraz polecił chłopom przybrać obok imion – nazwiska.

Z inicjatywy i funduszów Jana Olrlycha-Szanieckiego przed rokiem 1831, nieopodal istniejących ruin dworu, zbudowany został parterowy i podpiwniczony. Od frontu miał ganek czterokolumnowy, a nad nim balkon. Dach był gontowy z szerokim oszalowanym okapem. Ruiny dworku rozebrane zostały całkiem niedawno. O znaczeniu Szańca w przeszłości świadczy star powiedzenie:, „Kto ma Chroberz, Książ i Szaniec, może iść z królową w taniec”. Powiedzenie to powstało, kiedy wieś włączona została do „ordynacji pińczowskiej” utworzonej przez Myszkowskich.

Nazwa wsi –Szaniec, należy do grupy nazw prymarnych, zawierających informacje o formach i metodach osadnictwa oraz stosowanych środków ochrony zakładanych osad.  W roku 1926 pisano – „de Sancia”, a następnie pisano prawdopodobnie „Szaniec”.

W Szańcu warto zobaczyć:

Kościół Parafialny p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny.

Dwór w Szańcu "Murowaniec"

 Źródło:Leszek Marciniec "Sołectwa Gminy Busko-Zdrój"